Bám trụ với nghề trồng cây chè tại đất Anh Sơn từ năm 2001, ông Võ Văn Đồng từ một người phải vay vốn ngân hàng đến nay đã trở thành chủ doanh nghiệp quy mô lớn. Kể về hành trình khởi nghiệp suốt gần 25 năm qua, “Vua chè Anh Sơn” không khỏi bồi hồi và xúc động.
Năm 2001 quyết định vay vốn trồng cây chè
Vào thời điểm bấy giờ, tại vùng quê Anh Sơn, tỉnh Nghệ An, hầu như cả huyện không có được mấy vườn chè và đa số đều còi cọc, không có năng suất, cũng như lợi nhuận thấp. Ấy vậy mà ông Đồng lại mạnh dạn vay vốn ngân hàng vài chục triệu để mở rộng trồng cây chè trên đất rẫy gia đình. Lúc này, ông phải nói dối vay tiền với mục đích chăn nuôi gia súc, vì nhìn vào “bức tranh” tổng quan ngành trồng chè tại xã Hùng Sơn, huyện Anh Sơn không mấy khả quan.
Khi được hỏi vì nguyên nhân gì mà lại có ý định mở rộng rẫy trồng cây chè vào năm 2001, “Vua chè” cho biết: “Tôi kết hôn với vợ vào năm 1990, sinh được 3 người con và với nghề buôn bán nhỏ lẻ, tiền thu về chẳng thể nào nuôi sống nổi cả gia đình. Tôi cùng vợ nghĩ phải thay đổi, tìm một ngành nghề mới thì mặc may còn có đủ tiền cho các con ăn học nên người. Sau một thời gian nghiên cứu, ngẫm nghĩ thấy đất địa phương dù cằn cỏi nhưng lại có tiềm năng nông nghiệp đối với các loại cây lâu năm như chè. Vậy là tôi quyết định ngừng đi buôn mà vay vốn trồng trọt”.
Trên thực tế, để có được quyết định mạo hiểm vay vốn ngân hàng với số tiền 50 triệu đồng và khởi nghiệp trồng chè vào 2001, ông Đồng đã ấp ủ kế hoạch trong suốt 10 năm. Khi thực hiện, vợ con, người thân đều không đồng ý bởi thời điểm này trồng chè ở Anh Sơn còn nhen nhún, thương lái thu mua giá thấp, quá trình vận chuyển chưa mấy thuận tiện, qua nhiều tuyến trung gian.
Tuy nhiên, ông Võ Văn Đồng vẫn kiên quyết thực hiện kế hoạch và huy động, kêu gọi bà con được tổng cộng 4 hecta để trồng cây chè.
Dự án khởi sắc chỉ sau 3 năm “startup”
Không có nhiều vốn liếng, ông Đồng “bỏ công làm lời”, máy móc đều đi mượn người thân bạn bè rồi tự làm hết các công đoạn xới đất, gieo trồng. Nhiều hôm phải thức trắng để kịp tiến độ xuống giống, đổi lại bao công sức, đồi chè của ông chỉ sau 3 năm, vào năm 2004 đã cho ra những “thành quả” đầu tiên. Thời điểm này, “Vua chè” bắt đầu hái các búp non mới mọc bán cho thương lái làm trà xanh tươi và thu về một số ít tiền. Vài tháng sau đó, nguồn thu đã bắt đầu ổn định hơn, ông Đức mới tiết kiệm rồi sắm sửa thêm máy móc, nhu yếu phẩm phục vụ cho nông trại của mình.
Khoảng chừng cuối năm 2004, dự án trồng chè của doanh nhân này mở rộng thêm 3 hecta nữa ở huyện Anh Sơn, nâng tổng diện tích lên 7 hecta trong sự ngỡ ngàng của rất nhiều nông dân địa phương. Và kể từ đây, nhiều hộ dân cũng bắt đầu học cách trồng chè, biến xã Hùng Sơn thành “thủ phủ” chè của tỉnh Nghệ An như hiện nay.
Thậm chí, sự thành công từ dự án của ông Võ Văn Đồng khiến Chính quyền địa phương đưa ra chủ trương tăng gia sản xuất và mở rộng quy mô đối với cây chè trên địa bàn xã, huyện. Bởi vì nhận thấy nhiều ưu điểm từ loại cây này, chẳng hạn như vòng đời lên đến 40 năm, lá chồi non ra quanh năm chứ không theo mùa vụ như cây ăn trái. Hiện tại, tổng diện tích trồng chè ở Anh Sơn là 600 hecta, gấp mấy trăm lần 2001 khi ông Đồng “startup”.
Nâng tầm sản phẩm lá chè Anh Sơn
Mặc dù đã khởi nghiệp thành công và thay đổi suy nghĩ, thói quen canh tác của người dân địa phương, mang đến nguồn thu nhập tốt hơn cho họ nhờ búp chè non nhưng “Vua chè” Võ Văn Đồng vẫn chưa hài lòng. Ông nói: “Khi nào xã mình làm ra được lá trà khô thì mới thành công”. Và vào năm 2016, ông Đồng bỏ tiền túi ra nghiên cứu, mua sắm máy móc về bắt đầu sản xuất chè khô thành phẩm tung ra thị trường. Để nâng tầm sản phẩm, cũng như tạo dựng thương hiệu cho chè Anh Sơn, doanh nhân này còn thành lập, xây dựng mô hình hợp tác xã bài bản và chuyên nghiệp.
Với mong muốn tạo ra chè xanh thành phẩm chất lượng cao nhưng vẫn giữ hương vị truyền thống, ông Đồng tìm tòi từ nhiều tài liệu cổ, song song đó là “khăn gói” ra Thái Nguyên học tập. Nghiên cứu, tự học, tự làm mãi 3 năm, “Vua chè” mới ưng ý với sản phẩm chè khô do chính tay hợp tác xã mình thực hiện. Vào năm 2020, lá chè khô do “Vua chè” Anh Sơn – Võ Văn Đồng sáng tạo đạt chứng nhận OCOP 3 sao và có mặt ở nhiều siêu thị, trung tâm mua sắm trên toàn quốc. Đánh dấu bước ngoặt lớn trong sự nghiệp của ông và bà con vùng quê Hùng Sơn, Anh Sơn, Nghệ An.
Hành trình khởi nghiệp không kinh nghiệm, không vốn và cũng không nhận được sự ủng hộ nhiệt tình từ người thân suốt gần 25 năm qua của “Vua chè” xứ Nghệ An quả thực là một câu chuyện đầy cảm hứng dành cho những ai đang e dè, chưa dám bước ra thực hiện kế hoạch của chính mình.
